top of page
การพัฒนาศักยภาพด้านการเกษตรเชิงบูรณาการเพื่อความมั่นคงทางอาหารของปวงชน
ภาควิชาการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และชุมชน คณะศึกษาศาสตร์และพ ัฒนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน
นโยบาย เกษตรกร 4.0
นโยบาย เกษตรกร 4.0: Welcome
เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2555 นายยุคลลิ้มแหลมทองรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้มอบนโยบายและแนวทางการปฏิบัติงานให้กับผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์โดยกำหนดนโยบายเฉพาะที่สำคัญคือการพัฒนา“เกษตรกรไทยเป็น Smart Farmer โดยมี Smart Officer เป็นเพื่อนคู่คิด”ซึ่ง “Smart Farmer” คือเกษตรกรที่มีความรู้ในเรื่องที่ทำอยู่มีข้อมูลประกอบการตัดสินใจมีความตระหนักถึงคุณภาพสินค้าและความปลอดภัยของผู้บริโภคมีความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม/สังคมมีความภูมิใจในความเป็นเกษตรกรและ“Smart Officer” เป็นบุคลากรของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ที่มีความรักเกษตรกรเหมือนญาติมีความรอบรู้ทางวิชาการและนโยบายใช้เทคโนโลยีมาช่วยเหลือเกษตรกรสร้างความเข้มแข็งแก่เกษตรกรและองค์กรเกษตรกรมุ่งนำเกษตรกรสู่ Green Economy และ Zero waste agriculture มีความภาคภูมิใจในองค์กรและความเป็นข้าราชการโดยได้กำหนดแนวทางการดำเนินการไว้ดังนี้
นโยบาย เกษตรกร 4.0: About
1) ตั้งศูนย์ข้อมูลเกษตรที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์มีข้อมูลทั้งแหล่งผลิตฤดูกาลที่ผลผลิตออกปริมาณผลผลิตสภาพภูมิอากาศราคาสินค้าการตลาดทั้งในและนอกประเทศปัจจัยการผลิตการเตือนภัยโดยเชื่อมกับศูนย์ข้อมูลของสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) ให้ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารสป.กษ. ตั้งเป็น War Room เชื่อมข้อมูลลงทุกจังหวัดเพื่อให้ข้าราชการนำไปแนะนำเกษตรกรโดยสร้างเป็นเครือข่ายข้อมูลให้ดำเนินการด่วน
2) ทุกจังหวัดโดยเกษตรและสหกรณ์จังหวัดทำแผนการพัฒนาการเกษตรระดับจังหวัดโดยมีข้อมูล Zoning สินค้าเกษตรทุกชนิดในจังหวัดมีทะเบียนเกษตรกรที่ตั้งฟาร์มแหล่งรวบรวมผลผลิตและกระจายสินค้าการตลาดภายในภายนอกจังหวัดแหล่งแปรรูปต้นทุนราคาการตลาดสภาพดินแหล่งน้ำฤดูกาลฯลฯทั้งนี้ให้เสร็จภายใน 31 ธันวาคม 2555 เพื่อวางแผน Zoning สินค้าเกษตรต่อไป
3) ปรับรูปแบบการส่งเสริมการเกษตรใหม่โดยให้ทุกหน่วยงานที่ทำงานส่งเสริมสร้างอาสาพัฒนาการเกษตรเพื่อเข้าพบหาเกษตรกรในแต่ละกลุ่มเป็นกลไกในการขับเคลื่อนการเกษตรในรูป Green Economy และ Zero waste agriculture ทางานแบบบูรณาการและทำแผนเชิงรุกเข้าหาเกษตรกรโดยให้ข้อมูลด้านการตลาดนาการผลิตซึ่งให้เกษตรและสหกรณ์จังหวัดเป็นผู้รวบรวมแผนปฏิบัติการส่งให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ภายใน 31 ธันวาคม 2555 โดยอาจทำแผนร่วมกับแผนพัฒนาจังหวัดก็ได้
4) ให้ทุกหน่วยงานสร้างยุวเกษตรกรเพื่อรองรับการขาดแคลนเกษตรกรที่มีอายุสูงขึ้นและขาดแคลนแรงงานเกษตรและผลักดันให้เป็น Smart Farmer
5) สร้างความภาคภูมิใจและความมั่นคงในอาชีพเกษตรกรรมโดยเชิดชูผู้นำเกษตรกรที่มีความรู้ปราชญ์ชาวบ้านผลักดันพระราชบัญญัติคุ้มครองที่ดินเพื่อเกษตรกรรมการประกันภัยพืชผลและการคุ้มครองสวัสดิภาพของเกษตรกรให้ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ดำเนินการในส่วนของกฎหมายต่างๆและทุกหน่วยงานทำบัญชี
เกษตรกรตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จนำมาประมวลองค์ความรู้ของท้องถิ่นเพื่อเผยแพร่โดยนำมาหาหลักวิทยาศาสตร์รองรับ
นโยบาย เกษตรกร 4.0: About
ประกอบกับเมื่อวันที่ 22 มกราคม 2556 ที่โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์และบางกอกคอนเวนชั่นเซ็นเตอร์เซ็นทรัลเวิลด์นางสาวยิ่งลักษณ์ชินวัตรนายกรัฐมนตรีได้เป็นประธานมอบนโยบายสำหรับขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ประเทศและการชี้แจงการจัดทำงบประมาณรายจ่ายประจำปี 2557 ให้หัวหน้าส่วนราชการและผู้ว่าราชการจังหวัดโดยเน้นย้ำ 4 ยุทธศาสตร์เพื่อขับเคลื่อนประเทศในปี 2557 และการรองรับการเข้าสู่ประชาคมอาเซียนในปี 2558 ประกอบด้วย 1) สร้างความสามารถในการแข่งขันของประเทศ 2) สร้างโอกาสบนความเสมอภาคและเท่าเทียมกันทางสังคม 3) การเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและ 4) ปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ
นโยบาย เกษตรกร 4.0: About
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์มีนโยบายปฏิรูปการเกษตรประเทศไทย (ปี 2556-2561) เพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ประเทศดังกล่าว (ภาพที่ 1) โดยกำหนดโครงการที่เป็น Flagship Project จำนวน 8 โครงการเพื่อดำเนินการตามยุทธศาสตร์ที่เกี่ยวข้องประกอบด้วยยุทธศาสตร์ที่ 1 จำนวน 7 โครงการคือ 1) โครงการบริหารจัดการเขตเกษตรเศรษฐกิจสำหรับสินค้าเกษตรที่สำคัญ (Zoning) 2) โครงการเมืองเกษตรสีเขียว (Green Agriculture City) 3) โครงการพัฒนาเกษตรกรสู่ Smart Farmer 4) โครงการพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตรสู่มาตรฐาน 5) โครงการเพิ่มศักยภาพด่านสินค้าเกษตรชายแดนเพื่อรองรับการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน 6) โครงการพัฒนาเป็นศูนย์กลางการผลิตเมล็ดพันธุ์รองรับประชาคมอาเซียน (Seed Hub Center) 7) โครงการส่งเสริมการใช้เครื่องจักรกลการเกษตรทดแทนแรงงานเกษตรและยุทธศาสตร์ที่ 3 จำนวน 1 โครงการคือโครงการการเพิ่มพื้นที่ชลประทานโดยดำเนินงานตามนโยบายและโครงการต่างๆอย่างบูรณาการเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาทั้งนโยบาย Smart Farmer และ Smart Officer นโยบาย Zoning นโยบาย Commodity และนโยบายอื่นๆเพื่อให้บรรลุเป้าหมายการพัฒนาทั้งประโยชน์ในการบริหารจัดการด้านการเกษตรและประโยชน์เพื่อเกษตรกรที่จะได้รับการพัฒนาที่เหมาะสมและสอดคล้องกับความต้องการซึ่งจะส่งผลให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น (ไม่ต่ำกว่า 180,000 บาท/ครัวเรือน/ปี) และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
นอกจากนี้การขับเคลื่อนนโยบาย Smart Farmer และ Smart Officer บูรณาการร่วมกับนโยบาย Zoning และนโยบาย Commodity ในกรอบแนวคิด Zoning = Area + Commodity + Human Resource (ภาพที่ 2) โดยดำเนินการขับเคลื่อนและบูรณาการนโยบายต่างๆประกอบด้วยโครงการ One ID Card for Smart Farmer เพื่อตรวจสอบสิทธิของเกษตรกรและบริการ e-services ด้านต่างๆของกระทรวงการสำรวจคัดกรองเกษตรกรและแบ่งเกษตรกรออกเป็น 3 กลุ่มประกอบด้วย Smart Farmer ต้นแบบ Existing Smart Farmer และ Developing Smart Farmer ว่าในพื้นที่มีแต่ละกลุ่มเท่าไรและนโยบาย Zoning เป็นเครื่องมือที่สำคัญในการพิจารณาความเหมาะสมของการผลิตสินค้าเกษตรชนิดต่างๆในพื้นที่รวมทั้งนโยบาย Commodity เพื่อเป็นข้อพิจารณาในการกำหนดปริมาณการผลิตสินค้าเกษตรชนิดต่างๆในพื้นที่เช่นกันหลังจากนั้นนำข้อมูลทั้งหมดนำเสนอในรูปแบบแผนที่และเจ้าหน้าที่ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ในพื้นที่ไปดำเนินการสำหรับตัวอย่างที่ได้นำเสนอคือพื้นที่ต. บ้านพริกอ.บ้านนาจ. นครนายกจากข้อมูลพื้นที่เขตความเหมาะสมในการปลูกข้าวพบว่าตำบลนี้อยู่ในเขตชั้นความเหมาะสมปานกลางและเหมาะสมน้อยเมื่อนำข้อมูลเกษตรกรแต่ละรายลงแผนที่ก็จะทราบได้ว่าเกษตรกรที่ยังเป็น Developing Smart Farmer เนื่องจากสาเหตุใดเช่นปลูกพืชในพื้นที่ไม่เหมาะสมมีกระบวนการผลิตที่ไม่ดีทำให้สามารถกำหนดโครงการและกิจกรรมเพื่อพัฒนาและส่งเสริมเกษตรกรรายนั้นๆได้ตรงตามความต้องการรวมทั้งการดำเนินงานและการติดต่อประสานงานของ Smart Officer ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในพื้นที่และองค์ความรู้ทางด้านการเกษตรสาขาต่างๆของกรมโดยใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการช่วยเหลือให้คำปรึกษากับเกษตรกรในพื้นที่รวมทั้งการเรียนรู้และถ่ายทอดบทเรียนซึ่งกันและกันระหว่างSmart Farmer ต้นแบบกับเกษตรกรรายอื่นๆ ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาเกษตรกร พื้นที่ และสินค้าได้อย่างเหมาะสมต่อไป
ทั้งนี้ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มีความมุ่งหวังให้การพัฒนาเกษตรกรเกิดผลเป็นรูปธรรม และให้มีการบูรณาการการทำงานร่วมกันของส่วนราชการในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค รวมทั้งภาคีเครือข่ายจากภายนอก ในการพัฒนากลไกต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป้าหมายการพัฒนาเกษตรกรให้เป็น Smart Farmer ต่อไป
นโยบาย เกษตรกร 4.0: About
นโยบาย เกษตรกร 4.0: Portfolio
bottom of page